Wypadek przy pracy a ubezpieczenie pracownicze

Wypadek przy pracy to zdarzenie powodujące uszczerbek na zdrowiu, do którego dochodzi podczas wykonywania przez pracownika obowiązków zawodowych na rzecz pracodawcy.

W naszym tekście wyjaśnimy Ci m.in. następujące kwestie:

• kiedy mamy do czynienia z wypadkiem na stanowisku pracy?
• kto zajmuje się wyjaśnianiem okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy?
• kto powinien dokonać oględzin miejsca wypadku i kto sporządza protokół powypadkowy?
• czy należy zgłosić takie zdarzenie do okręgowego inspektora pracy?
• jakie są obowiązki pracodawcy w takiej sytuacji oraz czy należy do nich wyłącznie zabezpieczenie miejsca wypadku?
• czym jest zbiorowy wypadek w miejscu pracy?
• na jakie formy wsparcia można liczyć w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku w związku z wypadkiem przy wykonywaniu pracy?

Wypadek przy pracy daje poszkodowanemu prawo do rekompensaty finansowej. Może być to zarówno świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i wypłata z prywatnej polisy (ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków).

Wypadek przy pracy – co to takiego jest? Definicja

Zastanawiasz się, czym jest wypadek przy pracy? Jeśli tak, to trafiłeś w dobre miejsce, aczkolwiek nie będziemy przedstawiać Ci książkowych definicji. Zamiast tego przytoczymy fragment kluczowego w tej kwestii aktu prawnego, tzn. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych:

„1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy [tzn. stosunku pracy – dopisek autora], nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy”.

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Z kolei niżej znajdziesz zestawienie, które pokazuje, czym jest ciężki oraz śmiertelny wypadek przy pracy:

Rodzaje wypadków przy pracy

Kategoria wypadku w zależności od skutków wypadku	Wypadek przy pracy – definicja	Wypadek przy pracy – możliwe konsekwencje
Dotyczy to wypadków, które przytrafiają się pracownikom w związku z wykonywaniem powierzonych przez pracodawcę czynności
Ciężki wypadek przy pracy	Sytuacja, w efekcie której nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takiego jak utrata wzroku, słuchu, mowy, lub inne uszkodzenia naruszające podstawowe funkcje organizmu.  Jej efektem może być całkowita lub częściowa niezdolność do pracy	wystąpienie nieuleczalnej lub życiu zagrażającej choroby;trwała choroba psychiczna;niezdolność do wykonywania pracy w swoim zawodzie;trwałe zniekształcenie ciała
Śmiertelny wypadek przy pracy	Zdarzenie, w wyniku którego doszło do śmierci poszkodowanej osoby	Śmierć poszkodowanej osoby, zarówno na miejscu wypadku, jak i w okresie do sześciu miesięcy od momentu zdarzenia

Sprawdź: Ubezpieczenie pracownicze – co każdy pracodawca pownien wiedzieć?

Wypadek przy pracy – w takiej sytuacji należy m.in. zabezpieczyć miejsce wypadku

Jeśli dojdzie do wypadku przy pracy do obowiązków pracodawcy wobec pracownika należy wykonanie następujących działań:

• przeprowadzenie postępowania powypadkowego bądź przekazanie tego zadania do realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub KRUS,
• zapewnienie poszkodowanemu (lub poszkodowanym) niezbędnej pomocy,
• przygotowanie niezbędnej dokumentacji (chodzi tu m.in. o protokół powypadkowy),
• powiadomienie o wypadku okręgowego inspektora pracy (tzn. inspektora z Państwowej Inspekcji Pracy),
• zebranie wyjaśnień poszkodowanego.

Do wypadku przy pracy może dojść przy wykonywaniu zadań zleconych przez pracodawcę, w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy bądź w czasie podróży służbowej.

Oprócz tego należy zabezpieczyć miejsce wypadku oraz podjąć niezbędne działania eliminujące ryzyko wystąpienia podobnego wypadku w przyszłości.

Do wypadku przy pracy może dojść np. podczas nieprawidłowego wykorzystywania urządzeń technicznych w ramach wykonywania zwykłych czynności związanych z pełnioną funkcją.

W przypadku wypadków przy pracy i chorób zawodowych, które same w sobie są nieszczęściem, możesz jednak liczyć na różne rodzaje świadczeń. Tak czy inaczej, dochodzenie odszkodowania to działanie, które wymaga starannego udokumentowania całego zdarzenia.

Przede wszystkim, należy w oczekiwaniu na rozpatrzenie decyzji konieczne zebrać niezbędne dokumenty, a następnie złożyć je w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Poza tym, trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że wyplata odszkodowania wcale nie następuje natychmiastowo, nawet jeśli mamy pewność, że spełniamy warunki do uzyskania wsparcia.

Przykładowo, zasiłek chorobowy wypłacany jest najpóźniej w terminie 30 dni od momentu wydania przez organ administracji publicznej pozytywnej decyzji o przyznaniu świadczenia. Kwota, którą wówczas otrzymasz, zależy od Twojego średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy. 

Ubezpieczenie wypadkowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Co jeszcze warto wiedzieć na jego temat?

Ubezpieczenie wypadkowe ZUS stanowi, obok ubezpieczenia zdrowotnego, emerytalnego czy rentowego, integralną część systemu państwowych ubezpieczeń społecznych. Obejmuje ono osoby objęte  również m.in. wspomnianym już ubezpieczeniem emerytalnym oraz rentowym, aczkolwiek z uwzględnieniem prawnie przewidzianych wyłączeń. Do wyjątków tych zalicza się tak różnorodne grupy jak:

• osoby bezrobotne pobierające zasiłek z urzędu pracy,
• żołnierze cywilni pozostający w czynnej służbie (z wyłączeniem służby szkoleniowej),
• osoby przebywające na urlopie rodzicielskim czy wychowawczym, a także ci, którzy pobierają świadczenia np. w postaci zasiłku socjalnego czy stypendium na przekwalifikowanie, świadczenia szkoleniowego po ustaleniu zatrudnienia itp.
• członkowie rad nadzorczych w spółkach w sytuacji, gdy pobierają oni wynagrodzenie,
• osoby, które wykonują pracę nakładczą,

a także kilka innych, w tym na przykład… posłów do Parlamentu Europejskiego.

Kto zajmuje się analizą okoliczności i przyczyn wypadku na terenie zakładu pracy?

Zadaniem tym zajmuje się pracownik służby BHP lub społeczny inspektor pracy. Zajmuje się on również analizą okoliczności i przyczyn wypadku, jeśli do takiego wypadku dojdzie. Niezależnie od tego, czy chodzi o ciężkie uszkodzenie ciała, czy też lżejsze obrażenia.

Ubezpieczenie wypadkowe – kto wypłaca świadczenie w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku?

Ważną kwestią jest to, kto pokryje koszty leczenia, rehabilitacji itp. w przypadku wystąpienia wypadku przy pracy.

Jednorazowe odszkodowanie na rzecz poszkodowanego pracownika jest wypłacone w terminie 30 dni od dnia pozytywnej decyzji.

Generalnie, w przypadku podmiotów zatrudniających nie więcej niż 20 pracowników świadczenia rehabilitacyjne i chorobowe wypłacane są z Funduszu Wypadkowego, który jest częścią państwowego systemu ubezpieczeń społecznych.

To, ile wyniesie świadczenie, również nie jest jednoznaczne. Na mocy prawa uzależniono wysokość rekompensaty m.in. wpływu, jaki dany wypadek przy pracy wywarł na stan zdrowia osoby poszkodowanej.

Ubezpieczenie wypadkowe obejmuje m.in. następujące rodzaje świadczeń:

• odszkodowania dla pracowników, których wynagrodzenie zostało obniżone w wyniku wystąpienia nieszczęśliwego wypadku,
• tymczasowe odszkodowanie dla osób, u których pojawiły się obrażenia w związku z wystąpieniem trwałego lub czasowego uszczerbku na zdrowiu,
• renta inwalidzka,
• renta rodzinna,
• wsparcie dla osób wymagających leczenia np. w postaci rehabilitacji.

Ubezpieczenie wypadkowe to ważny element systemu świadczeń społecznych. Jego zadaniem jest ochrona pracowników przed utratą zdolności do pracy, do czego może dojść w wyniku:

• wypadku przy pracy,
• choroby zawodowej.

Ponieważ właściwie każda forma aktywności zawodowej wiąże się z pewnym ryzykiem, ubezpieczenie wypadkowe jest tym cenniejsze, że zapewnia ochronę przed negatywnymi skutkami ewentualnego wypadku lub choroby.

Ryzyko w postaci wypadków przy pracy jest rzecz jasna zróżnicowane. Wiele w tej kwestii zależy od rodzaju prowadzonej działalności, przy czym w oczywisty sposób bardziej narażone na nieszczęśliwe zdarzenia są takie branże jak np.:

• górnictwo,
• hutnictwo.

Tak czy inaczej, z ryzykiem muszą się mierzyć również pracownicy biurowi, nauczyciele itp.

Ile wynosi składka ubezpieczenia wypadkowego?

Kwoty ubezpieczenia wypadkowego oraz pozostałych składek ubezpieczeniowych wyrażono w procentach. Od kwietnia 2022 r. miesięczna składka z tego tytułu standardowo wynosi 1,67 proc. (jest to podstawowa stawka w przypadku pracodawców zatrudniających do 9 pracowników). 

Aby móc otrzymać odszkodowanie w związku z wystąpieniem wypadku przy pracy, należy złożyć stosowny wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub KRUS (to ostatnie – w przypadku rolników). Osoba składająca wniosek powinna przedstawić:

• opisujące wszystkie istotne okoliczności protokół zdarzenia (jest to tzw. protokół powypadkowy),
• dokumentację medyczną,
• dane świadków.

Wydawana przez ZUS decyzja o zadośćuczynieniu opiera się na szacowanym procentowo uszczerbku na zdrowiu. Poszkodowany ma prawo się od niej odwołać, jeśli uzna werdykt za niesprawiedliwy.

Zbiorowy wypadek w miejscu pracy to taki, któremu uległy co najmniej 2 osoby.

Wypadek przy pracy – wsparcie z ZUS to nie wszystko

Ubezpieczenie wypadkowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych to jeszcze nie wszystko, aczkolwiek trzeba zdawać sobie sprawę ze wsparcia, jakie może ono przynieść. Jeśli zależy Ci na zapewnieniu sobie dodatkowej ochrony w trudnych sytuacjach, zdecydowanie warto rozważyć wykupienie ubezpieczenia na życie. Te oferowane przez prywatne towarzystwa ubezpieczeniowe wcale nie muszą być traktowane jako alternatywa dla ZUS-u, ale raczej jego uzupełnienie.

Taka polisa gwarantuje wypłatę odszkodowania w przypadku pojawienia się niezdolności do pracy wywołanej hospitalizacją lub poważną chorobą.

W odróżnieniu od ubezpieczenia wypadkowego wypłacanego w ramach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prywatna polisa to rozwiązanie elastyczne. Można bowiem wówczas wybrać m.in. zakres ochrony, wysokość sumy ubezpieczeniowej, a także inne kwestie związane z polisą. Porównanie ofert różnych towarzystw ubezpieczeniowych pozwoli Tobie lub pracodawcy, jeśli ten postanowi zakupić polisę grupową dla swoich podwładnych, znaleźć najlepszą ochronę.

Pamiętaj, że wypłata odszkodowania z polisy prywatnego ubezpieczenia NNW nie jest w żadnym wypadku uzależniona od decyzji ZUS. Oznacza to, że można skorzystać z obu tych rozwiązań jednocześnie.

Co należy zrobić, by móc uzyskać wsparcie ze strony ubezpieczyciela? Cóż, nie jest to szczególnie skomplikowane zadanie. Po zebraniu dokumentów niezbędnych do zgłoszenia szkody trzeba je przesłać do firmy ubezpieczeniowej, która w oparciu o analizę całego zdarzenia podejmuje decyzję o wypłacie odszkodowania. Jeśli warunki określone w umowie nie zostaną spełnione (dotyczy to np. sytuacji, gdy do wypadku dojdzie w związku z tym, że pracownik podczas całego zdarzenia był nietrzeźwy) – ubezpieczyciel może odmówić wypłaty środków. Wysokość odszkodowania uzależniona jest od kwoty ustalonej wcześniej w umowie polisy.

Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj: Odszkodowanie za wypadek w pracy. Skąd i jak uzyskać?

Nie tylko ubezpieczenie wypadkowe ZUS – wsparcie zapewnia również polisa prywatna

Pracownicy opłacający składki na ubezpieczenie wypadkowe mogą w razie wypadku korzystać z urzędowych świadczeń. Kwota wypłacana przez ZUS często okazuje się po prostu niewystarczająca. Z tego powodu pracodawcy coraz częściej decydują się na wykupienie grupowego ubezpieczenia NNW dla zatrudnionych pracowników. Zapewniają w ten sposób swoim pracownikom dodatkową ochronę.

W praktyce żadna grupa zawodowa nie jest całkowicie zabezpieczona przed ryzykiem wypadków. W praktyce każda profesja, nawet opierająca się na pracy biurowej, w praktyce niesie ze sobą potencjalne zagrożenia. Należy pamiętać, że wyższe ryzyko zawodowe prowadzi do wyższych składek ubezpieczeniowych.

Polisa pracownicza NNW (NNW – Następstwa Nieszczęśliwych Wypadków) to rodzaj ochrony ubezpieczeniowej, który zapewnia ochronę, jeśli w związku z wykonywaniem pracy dojdzie do:

• uszkodzenia ciała lub schorzenia natury psychicznej,
• śmierci.

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów polis, również ubezpieczenie pracownicze od następstw nieszczęśliwych wypadków może przewidywać różnego rodzaju wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. To właśnie dlatego powinno się jeszcze przed przystąpieniem do danego ubezpieczenia przeanalizować Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU).

Zakres ubezpieczeń NNW oferowanych przez różnych ubezpieczycieli może różnić się – i to znacząco – w kwestii zakresu ochrony. Tak czy inaczej, tego typu polisa obejmuje zwykle następujące formy wsparcia (w zależności od oferty danego ubezpieczyciela):

• odszkodowanie za stały uszczerbek na zdrowiu,
• pokrycie kosztów leczenia i rehabilitacji,
• usługi typu assistance,
• dofinansowanie zakupu lub serwisu pomocy ortopedycznych,
• adaptacja mieszkania do potrzeb poszkodowanego, jeśli wypadek przy pracy spowodował stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu.

Czytaj także: Jak uzyskać w PZU odszkodowanie z ubezpieczenia grupowego?